unknown

Zabezpieczenie spadku

Spadkobiercy nabywają spadek z momentem śmierci spadkodawcy.

Nabycie następuje z mocy prawa, nie jest wymaganym spełnienie jakichś aktów staranności, aby stać się posiadaczem spadku. Jednakże często zdarza się tak, iż spadek jest nieobjęty. Sytuacja taka występuje wówczas gdy spadkobiercy nie wiedzą o swoim powołaniu lub o śmierci spadkodawcy. Zachodzi wówczas konieczność zabezpieczenia praw spadkobierców przed ich uszczupleniem. Służą temu instytucja zabezpieczenia spadku oraz zarząd spadkiem nieobjętym.

Właściwym do zabezpieczenia spadku jest sąd rejonowy, w którego okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy. Sąd, który nie jest sądem spadku, zawiadomi o dokonanym zabezpieczeniu sąd spadku. Zabezpieczenia dokonuje się na co do zasady na wniosek. Krąg osób legitymowanych zakreśla art. 635 § 2 kpc stanowiąc, iż wniosek może zgłosić każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu, współwłaściciel rzeczy, współuprawniony co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz właściwy urząd skarbowy. Sąd dokonuje zabezpieczenia z własnej inicjatywy wówczas gdy, poweźmie wiadomość, że spadkobierca jest nieznany, nieobecny lub nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i nie ma ustawowego przedstawiciela. Procedurę zabezpieczenia reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz. U. Nr 92, poz. 411). Sposobami zabezpieczenia są spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod dozór, złożenie do depozytu, ustanowienie zarządu tymczasowego, ustanowienie dozoru nad nieruchomością. Zastosowanie jednego z tych środków nie wyłącza zastosowania innych, równocześnie lub kolejno. Wyżej wymieniony katalog nie ma charakteru zamkniętego, zgodnie bowiem z § 8 ust. 1 rozporządzenia sąd rejonowy może zastosować środki zabezpieczenia inne aniżeli wymienione w art. 636 kpc, jeżeli wymaga tego rodzaj rzeczy lub praw objętych zabezpieczeniem. Przykładowo mogą to być środki zabezpieczenia właściwe dla zabezpieczeń roszczeń pieniężnych, wymienione w art. 747 kpc. Postanowienie o zabezpieczeniu spadku ulega wykonaniu z chwilą jego wydania. Sąd może wstrzymać wykonalność w przypadku zaskarżenia postanowienia. Postanowienie o zabezpieczeniu spadku wykonuje komornik, albo Urząd Skarbowy (komornik skarbowy).

Zarząd spadku nieobjętego, regulowany przepisami art. 666-668 kpc, podobnie jak zabezpieczenie spadku ma na celu ochronę spadku. Różni je to, iż zabezpieczenia się poszczególne przedmioty wchodząc w skład spadku, podczas gdy zarząd dotyczy spadku jako całości. Zarząd spadku nieobjętego stosuje się tyko wówczas, gdy żaden ze spadkobierców nie objął spadku w posiadanie. Do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku. Kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku. Kurator spadku posiada legitymacją do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 935-941 kpc). Jeżeli uprzednio spis inwentarza nie został sporządzony, sąd wydaje postanowienie o sporządzaniu spisu.