nbtx9ad

Gdy państwo pozbawia Cię własności …

Budowa drogi ( czy też innego obiektu użyteczności publicznej ) bardzo często stoi w sprzeczności z podstawowym prawem zagwarantowanym w Konstytucji RP, jakim jest prawo własności. Z jednej strony chcemy aby w kraju powstawały nowe drogi i obiekty, z drugiej strony fajnie byłoby gdyby realizacja inwestycji przebiegała z daleka od naszych nieruchomości.

Dopuszczalność wywłaszczenia nieruchomości, jako wyjątek od konstytucyjnej zasady ochrony własności przewiduje art. 21 ust . 2 Konstytucji RP, który stanowi, iż wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Zasady wywłaszczenia precyzuje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. „ o gospodarce nieruchomościami” (Dz. U.04.261.2603) Jednakże do przejmowania nieruchomości lub ich części na cele związane z budową dróg publicznych zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. „ o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych” ( Dz.U.03.80.721) , która stanowi lex specialis wobec ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Jakie zatem są różnice w przypadku dokonywania wywłaszczenia nieruchomości na cel związany z budową dróg publicznych oraz na inne cele ?

Na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczeniu może podlegać nieruchomość, która położona jest na obszarze przeznaczonym w planie zagospodarowania przestrzennego na cele publiczne, jak również nieruchomość, dla której wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Pamiętać przy tym należy, iż takim zasadom podlega wywłaszczenie części nieruchomości. Jednakże jeżeli wywłaszczeniem objęta jest jedynie część nieruchomości a pozostała część nie nadaje się na dotychczasowe cele, właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości ma prawo domagać się od podmiotu przejmującego ową część nieruchomości, nabycia także pozostałej części.

Postępowanie wywłaszczeniowe obligatoryjnie powinno być poprzedzone rokowaniami o nabycie w drodze umowy prawa do nieruchomości, w trakcie prowadzenia rokowań może być zaoferowana nieruchomość zamienna.

Tylko w wypadku braku porozumienia między stronami, starosta uprawniony jest do wydania decyzji o wywłaszczeniu. Obowiązany jest jednak odczekać jeszcze 2 miesiące, w czasie których osoba dotychczas władająca nieruchomością może jeszcze zdecydować się na zawarcie umowy.

Do przejmowania nieruchomości lub ich części na cele związane z budową dróg publicznych zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych 

Procedury wywłaszczeniowe w niej przewidziane są znacznie prostsze gdyż pominięty został etap rokowań w sprawie odkupu nieruchomości.

Wojewoda (w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich) albo starosta (w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych) na wniosek właściwego zarządcy drogi wydaje decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi. Tą decyzją zatwierdza się projekt podziału nieruchomości, przy czym linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi stanowią linie podziału nieruchomości.

Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych doręczają decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi wnioskodawcy oraz zawiadamiają o jej wydaniu pozostałe strony w drodze obwieszczeń w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi oraz w prasie lokalnej. Ponadto wysyłają zawiadomienie o wydaniu decyzji o lokalizacji drogi dotychczasowemu właścicielowi na adres określony w ewidencji gruntów.

Również w tym wypadku, jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości. ( tzw. wykup resztówek)

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad albo samorządowa jednostka organizacyjna otrzymują z mocy prawa, nieodpłatnie, w trwały zarząd nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi dotycząca tych nieruchomości stała się ostateczna.

Ta przyspieszona procedura wywłaszczenia na cele budowy dróg i autostrad ma na celu przyspieszenie realizacji inwestycji, bowiem dobrych dróg wciąż w naszym kraju brakuje, a fundusze na ich budowę, w części przekazywane ze środków Unii Europejskiej, muszą zostać wykorzystane w ściśle określonym terminie.

EZ